Gruda to jedna z najpowszechniejszych zmian skórnych pojawiających się najczęściej w okolicach pęcin koni. Do zapaleń skóry u koni dochodzi najczęściej w okresie jesienno – zimowym, kiedy padoki stają się podmokłe stwarzając niekorzystne warunki dla zdrowych kopyt oraz skóry pęcin.

Schorzenie to pomimo swojej powszechności występowania jest problematyczne w leczeniu, żmudne i długotrwałe. Dlatego tak ważne jest aby okresie jesiennym szczególnie dbać o nogi konia i chronić przed urazami.

Grudę wywołują bakterie naturalnie bytujące na skórze koni oraz na zabłoconych i mokrych padokach. Dodatkowo złe warunki w boksach koni (wilgoć, rzadko zmieniana ściółka) przyczyniają się w znacznym stopniu do zainfekowania skóry drobnoustrojami. Skóra jako naturalna bariera przed drobnoustrojami, pod wpływem wilgoci straci swoje właściwości. Staje się delikatna i skłonna do zakażeń. W momencie, gdy bakterie zainfekują skórę będą miały doskonałe warunki do dalszego namnażania się, a tym samym szerzenia się grudy. Dodatkowo rozwijające się bakterie wytwarzają szkodliwe toksyny, które w dalszym ciągu uszkadzają skórę, a co wiąże się z trudnym gojeniem się i regeneracją skóry.

Oprócz zakażeń bakteryjnych, grudę mogą wywoływać również wirusy, grzyby lub pasożyty. Często również dochodzi do tzw. nadkażeń, gdzie zmieniona już chorobowo skóra oprócz infekcji bakteryjnej zainfekowana jest grzybami czy pasożytami.

Do głównych czynników wywołujących grudę możemy zaliczyć przede wszystkim nadmierną wilgoć na padokach, złe warunki higieniczne w boksach oraz spadek odporności konia np. podczas zmiany stajni czy żywienia.

Jak rozpoznać grudę?

Pierwsze oznaki zapalenia skóry wywołane przez bakterie grud jest ciężko dostrzec, ponieważ pierwsze zmiany są niewielkie i ukryte pod sierścią. Dopiero w czasie rozwijania się infekcji zauważymy oraz wyczujemy zgrubienia oraz charakterystyczne pędzelkowate kępki sierści posklejane strupami.

Pierwsze zmiany pojawiają się najczęściej w miejscach, gdzie skóra nie może szybko i całkowicie wyschnąć (czyli głównie pęciny, przydatki, skóra grzbietu oraz okolice krzyża).

Mniej zaawansowana infekcja grudą nie wywołuje świądu czy innego zachowania u konia. Dopiero dotknięcie w miejscu zmienionym chorobowo wywoła u konia reakcję bólową. Konie dotknięte ciężkimi stanami grudy odczuwają duży ból, gorączkują oraz wykazują brak łaknienia, mogą mieć spuchnięte węzły chłonne, kończyny. Możliwa jest również kulawizna.

Leczenie grudy

Najważniejsze to zapewnić koniom odpowiednie warunki w boksie oraz na padokach. Przede wszystkim chore konie muszą przebywać w suchych warunkach, a choroba często ustępuje samoistnie. Z dotkniętych chorobowo miejsc należy usunąć owłosienie aby umożliwić lepszy dostęp powietrza do rany i tym samym przyspieszyć proces gojenia się. Jeżeli zmiany chorobowe są niewielkie należy codziennie pielęgnować chore miejsca poprzez ich dezynfekcję. Przez jeden tydzień codziennie, a w kolejnych do dwóch, trzech razy w tygodniu. Jeżeli koń ma rozległe zmiany skórne wskazane jest dodatkowo leczenie antybakteryjne (penicylina, sulfonamidy wzmocnione trimetoprimem). W procesie leczenia konia należy unikać błotnistych padoków, aby koń jak najmniej czasu spędzał w środowisku wilgotnym. Po każdej jeździe należy dokładnie wymyć miejsce, osuszyć oraz zdezynfekować. Dodatkowo najlepiej zdezynfekować wszelkie przyrządy, którymi czyścimy konia aby zapobiec kolejnej infekcji.

Profilaktyka – czyli jak uniknąć zakażenia grudą?

Pamiętajmy o tym, że najbardziej skuteczna jest profilaktyka czyli zapobieganie przez chorobami. W sytuacji zakażenia grudą nie jest to trudne. Wystarczy dbać o to aby koń wracający z jazdy bądź padoku do boksu był cały osuszony. W szczególności dotyczy to mokrych pęcin, gdzie sierść jest bardzo gęsta i długo wysycha. Należy poświęcić odpowiednio dużo czasu aby po umyciu kopyt wysuszyć dokładnie ręcznikiem pęciny. Dodatkowo zachowujmy higienę w przyrządach do pielęgnacji naszych koni. Pamiętajmy aby nie pożyczać szczotek Twojego konia innym osobom, których konie mogą być zainfekowane grudą oraz przy najmniej dwa razy w roku dokładnie umyjmy wszystkie przyrządy i zdezynfekuj. Pamiętaj również o tym, aby koń miał czysto i sucho w boksie, dlatego codziennie sprzątaj boks i przynajmniej raz w tygodniu wymieniaj całą ściółkę.